Dramatisch broedseizoen voor grutto

Tekst en foto boven Hans Peeters

Half mei zag het er allemaal nog rooskleurig uit en leken we af te stevenen op een zeer succesvol broedseizoen voor de grutto. Een paar weken later blijkt een groot aantal gruttokuikens verdwenen te zijn en vrezen we het ergste. Tijdens de tweede alarmtelling op 2 juni werd ons angstige gevoel bevestigd. Eddy de Boer wist dit op Facebook pakkend te verwoorden.

Gruttokuiken tijdens de 2e alarmtelling / foto Jelmer Brouwer

Waar zijn ze gebleven?

Waar we woensdag (29 mei) nog een drietal mooie grote grutto’s hadden geringd, zelfs een van 234 gram, kwamen we vandaag (2 juni) met een rotgevoel terug van de 2^e alarmtelling. Nog een heel klein aantal grutto’s alarmeerde, maar de meeste grutto’s waren verdwenen. Opvallend was de laatste dagen al het grote aantal bruine kiekendieven in het veld. Deze situatie en onder andere een gepredeerde eend op het nest, laat zien dat de predatiedruk hoog is. Laten we dit bericht alsnog met een beetje positief nieuws afsluiten. Gelukkig was bij het plasdras de kleine plevier uitgekomen en zit er nog een te broeden. Achter het plasdras, bij het ‘pompebled’, zijn de eerste klutenkuikens eindelijk uit. De kluten waren laat dit jaar.

Volwassen grutto’s in het weiland tijdens de 2e alarmtelling / foto Bennie van der Weide

Kleine plevier / foto Hans Peeters

Tabel Alarmtellingen

Wat opvalt is dat de tureluur weinig last lijkt te hebben van predatie. Tureluurs zijn in het algemeen schuwer en zoeken meer de dekking op. Waarschijnlijk is dat de redding voor de tureluurkuikens.

Grutto’s zonder kuikens tijdens de 2e alarmtelling / foto Bennie van der Weide

Grutto probeert bruine kiekendief weg te jagen / foto Jappie Seinstra

Boer Murk

Hoe kijkt boer Murk tegen deze situatie aan? “In 2016 hadden we net als nu een heel slecht muizenjaar. Toen telden we slechts 3 of 4 vliegvlugge kuikens. Het zal dit jaar niet veel anders zijn. Door het gebrek aan muizen schakelen predatoren, zoals bruine kiekendieven, over op ander voedsel. Weidevogelkuikens en eendenkuikens zijn natuurlijk smakelijke hapjes. Er vliegen de laatste weken constant 2 of meer kiekendieven boven Gruttoland. Afgelopen zaterdag ben ik een uur in de wei gaan liggen om te kijken wat er gebeurde. Ik telde maar liefst 10 verschillende kiekendieven, dan weet je het wel. Afgelopen zondag alarmeerden er nog 5 paar grutto’s. Dat was al veel minder dan op 19 mei met 52 paar. Maar nu, 2 dagen later, alarmeren er nog slechts 2 paar grutto’s. Er blijft dus nagenoeg niets over. Daar lig ik wakker van. Het is zo jammer. We doen zo ons best met zijn allen en dan gaat een heel broedseizoen verloren.”

Kluut achtervolgt bruine kiekendief / foto Jappie Seinstra

Scholeksters op 4 juni jl. / foto Lubbert Boersma

Van Douwe

Vrijwilliger Douwe Struiksma had op zondag 26 mei zo zijn eigen ervaring: “’tWas een bijzonder weertje die zondagavond: dreigende luchten, daarna veel
regen, onweer, bliksem en nog meer regen. Voor een – ook – slechtweerfotograaf
natuurlijk fantastisch. Vogels zullen er ook hinder van hebben, ’t jonge spul
zeker, maar dat lijkt voor de volwassen vogels in ieder geval wel mee te
vallen. En toen de zon even doorbrak stonden de bergeenden niet op de berg maar
gewoon op het dak van ‘De Hoants’. Bijgaand een fotografische indruk. Mei groetnis,

Donkere wolken boven Gruttoland / foto Douwe Struiksma

Kluut in zwaar weer / foto Douwe Struiksma

Bergeenden boven op de ‘Hoants’/ foto Douwe Struiksma

Eigen ogen

Naar aanleiding van de trieste berichtgeving, met betrekking tot de predatie van gruttokuikens, nam ondergetekende dinsdag een kijkje in Gruttoland. Meteen al bij aankomst vloog er een bruine kiekendief boven de weilanden. Enkele tellen later zag ik een tweede exemplaar. Boven de plas en de weilanden daarachter was er niet een grutto, die achter de roofvogel aanging. Hebben oudervogels jongen dan vliegen ze luid alarmerend achter de rover aan, in een poging om hem te verjagen. Nu dus niet. Boven de natte weilanden bij het ‘pompebled’ vlogen wel 2 kluten en 2 grutto’s achter de kiekendief daar aan. Hopelijk hadden zij dus nog kuikens te verdedigen. In de plas voor de hutten stonden wel 50 volwassen grutto’s te slapen en te foerageren. Een mooi gezicht, waar in deze tijd van het jaar erg onnatuurlijk. Ze zouden nu druk moeten zijn om hun kroost groot te brengen, maar als dat er niet is…

Zoveel volwassen grutto’s in de plas begin juni is geen goed teken / foto Hans Peeters

Waar hangen onze kemphanen uit?

Eind april, begin mei konden we genieten van enkele honderden kemphanen, die doortrokken via Gruttoland. Ze waren onderweg naar het hoge noorden en oosten om te gaan broeden. Servan Ott besloot naar Noorwegen en Finland te reizen op zoek naar ‘onze’ kemphanen.

“Woensdag (29 mei) ben ik teruggekomen van de reis naar Finland en Varanger Noorwegen. 

Het was er té mooi… vooral Varanger, en graag wil ik mijn kemphanenbeelden met jullie delen. De kemphanen deden denken aan Gruttoland, maar nu echt in hun maximale baltskleed. Alle vogels zijn zonder hut gefotografeerd en gewoon landend voor mijn snufferd. Soms voorzichtig vanuit de auto of bij een huis in een dorp, voorzichtig fotograferend om de hoek al liggend op een gazon. Juist ook midden in wat dorpjes vond je kleine groepjes baltsende kemphanen in de tuinen. 

In Finland ook wat groepjes kemphanen kunnen fotograferen maar Varanger, was zeker het allermooiste.”

Bedankt Servan

Kemphanen in Varanger / foto’s Servan Ott