Tekst en foto’s Hans Peeters
Op dit moment – begin december – vliegen de bij ons broedende gierzwaluwen ergens boven de savannen of kolkende steden van Afrika. Wij moeten nog een poos geduld hebben voordat zij bij ons op zwoele zomeravonden het zwerk versieren.
Fraai portret van een jagende gierzwaluw/ foto Jappie Seinstra
De gierzwaluw is nu niet bepaald een weidevogel en toch zie je ze tijdens mooie avonden in juni en juli boven Gruttoland vliegen. Dat is nu ook weer niet zo vreemd. Gruttoland is rijk aan insecten, waar niet alleen weidevogelkuikens zich te goed aan doen, maar waar ook gierzwaluwen een hapje van mee-eten. Boer Murk: “Het is altijd wel gezellig als ze hier op mooie zomerdagen rondvliegen. Vaak hoog in de lucht, wat meestal betekent dat het inderdaad aangenaam warm is. De gierzwaluwen die boven Gruttoland vliegen broeden waarschijnlijk in de naburige steden Bolsward en Sneek, maar komen ook wel uit Wommels.”
Comateus
Iedereen weet wel dat het leven van een gierzwaluw zich voornamelijk in de lucht afspeelt. Eten, slapen en zelfs paren; alles doen ze vliegend. De enige keren dat gierzwaluwen vaste bodem onder de voeten hebben, is tijdens het broeden. Of als je als jong net uit het ei gekropen bent en je veren nog moeten groeien, om überhaupt te kunnen vliegen. Bij slecht weer vliegen oudervogels gemakkelijk naar Parijs als het weer daar beter is. Blijft het aanhoudend slecht weer en er zijn onvoldoende insecten voor de jongen, dan kunnen deze zelfs in een soort coma geraken. Hartslag en temperatuur dalen, zodat ze geen voedsel nodig hebben. Komen de ouders soms na dagen terug met een smakelijke insectenhap, dan leven de jongen weer snel op.
Paspoort Gierzwaluw
Wetenschappelijke naam: Apus apus
Friese naam: Toerswel
Herkenning: slanke vogel met smalle, sikkelvormige vleugels (groter dan boerenzwaluw), roestbruin van kleur
Lengte: 17 – 18,5 cm
Spanwijdte: 40 – 44 cm
Geluid: zwijgzaam, gierend geluid als een aanlopende aandrijfriem van een auto
Voedsel: allerlei soorten vliegende insecten, per dag zo’n 10.000 om jongen te voeren
Gedrag: snelle glij- en duikvluchten
Nest: onder dakpannen of openingen in huizen
Aantal eieren: 2 – 3 eieren
Broedduur: 19 dagen, bij koud weer duurt het langer
Jongen blijven 37 – 56 dagen in nest (weersafhankelijk)
Trek: broedt in stedelijke gebieden in geheel Europa met uitzondering van noord-Scandinavië, IJsland en Groenland
Voorkomen in Nederland: broedparen 40.000 – 60.000; winteraantallen 0
Gruttoland: vliegen op mooie zomeravonden boven Gruttoland
