Door Hans Peeters / bron Vogelbescherming Nederland en ANF
Bote en Astrid de Boer uit het Friese Tjerkwerd hebben op dinsdag, 16 mei jl. uit handen van Vogelbescherming Nederland de Gouden Grutto ontvangen. Het Friese echtpaar krijgt de prijs vanwege hun inzet voor weidevogels. Dankzij de jarenlange inzet van dit stel hebben ze nu één van de hoogste concentraties gruttobroedparen van Friesland op hun weilanden.
Bote en Astrid de Boer met hun drie zonen en de gewonnen trofee / foto Henk Bootsma
Bote en Astrid laten daarmee zien dat weidevogels ook goed samen kunnen gaan met een modern, gangbaar bedrijf en dat het mogelijk is om de dalende trend van weidevogels als de grutto binnen een gezonde bedrijfsvoering om te buigen. Toen zij hun bedrijf in 2000 kochten, besloten zij om extensief te gaan werken. Dat vertaalt zich nu in enorm goede resultaten voor de weidevogels op hun land.
Andrea Kuiper, teamhoofd Landelijk Gebied van Vogelbescherming Nederland, reikte de prijs uit in een druk bezochte loods op het erf van Bote de Boer / foto Henk Bootsma
Andrea Kuiper met Astrid en Bote de Boer / foto Hans Peeters
Liefde voor weidevogels
Het weiland van Bote en Astrid barst van de grutto’s, kieviten en tureluurs. Bote zette het waterpeil op twaalf hectare ouderwets greppelland veel hoger, hij maait laat en rijdt alleen ruige mest uit. In het voorjaar vind je hier dan ook niet alleen koeien, maar ook zo’n 200 weidevogelnesten. Vogelbescherming prijst bovendien de manier waarop deze boer zijn kennis en ervaring deelt en onderzoek laat doen op zijn bedrijf. Zo is er onderzoek gedaan naar beweiding van het vee en wat de gevolgen daarvan zijn op de vegetatie en de weidevogels. Ook hebben studenten onderzoek naar de kwaliteit van de bodem gedaan. Zo wordt veel nieuwe kennis opgedaan die actief gedeeld wordt met anderen.
Astrid en Bote waren maar wat verrast door alle aandacht / foto Henk Bootsma
Grote vreugde na de prijsuitreiking / foto Hans Peeters
Gouden Grutto grote verrassing
Voor Bote en Astrid is het winnen van de Gouden Grutto een verrassing. Bote en Astrid zijn zo verrast met de prijs, dat ze even moeten nadenken waaraan het geld te besteden. Misschien voor een uitkijktoren oppert Astrid. Bote ziet daar ook wel iets in: “Mensen rijden hier vaak langs, maar hebben niet door hoeveel vogels er zitten. Door een uitkijktoren zouden mensen de rijkdom van deze plek veel beter kunnen ervaren en weidevogels meer gaan waarderen. We gaan er nog eens goed over nadenken!”.
De sleutel voor zijn succes zit volgens Bote de Boer in een extensievere bedrijfsvoering. Bote de Boer: “De trend in de landbouw is dat het nog steeds groter en sneller moet, maar wij willen dat niet. De vogels horen wat ons betreft echt bij de landbouw, dus zijn we bereid om daar tijd en moeite in te stoppen. Als ze er niet zijn, dan mis je ze. We zijn heel blij dat onze inzet gewaardeerd wordt met deze prijs.”
De Gouden Grutto is brons gegoten / foto Hans Peeters
De ontvangen cheque
Vergoedingen voor weidevogelboeren
Bote’s land is niet alleen een eldorado voor weidevogels, ook de kruiden kwamen terug. Keerzijde is dat het steeds moeilijker wordt om voldoende eiwitrijk voer van het land te halen. Vooral in de wintermaanden is er flink eiwitrijk krachtvoer nodig om de melkproductie op niveau te houden. Een boer krijgt een vergoeding als hij om de nesten heen maait, maar dat werkt volgens Bote juist averechts. Predatoren komen af op de hogere graspollen en eten daar alle eieren of kuikens op. Zijn aanpak heeft veel meer succes, maar het levert hem financieel niet meer op. Daarom pleit Bote ervoor om het systeem van vergoedingen voor weidevogelbeheer te veranderen.
De vergoedingen voor een extensieve vorm van boeren waarbij er veel rekening wordt met de weidevogels zouden, volgens De Boer, veel hoger moeten zijn. Nu kan de extensieve landbouw niet met de intensieve landbouw concurreren, waardoor het voor veel boeren niet interessant is om, om te schakelen, terwijl er volgens de Boer velen zijn die dat wel zouden willen.
Om er zeker van te zijn dat de weidevogels voor de toekomst behouden blijven, maken Bote en Astrid een bijzondere keuze. Zij verkopen de meest waardevolle percelen aan het Agrarisch Natuurfonds Fryslân. Dit geeft hun ruimte om te investeren in een toekomstbestendig bedrijf en biedt tegelijkertijd een garantie dat de extensieve weidevogelparel, ook wel “Botes Paradys” genoemd, behouden blijft.
Kruidenrijke weiden omringen de boerderij van Astrid en Bote de Boer / foto Hans Peeters
Agrarisch Natuurfonds Fryslân
Tijdens de drukbezochte bijeenkomst in Tjerkwerd voerde ook Rendert Algra, voorzitter van het Agrarisch Natuurfonds Fryslân, het woord. Hij prees ‘Botes Vogelparadys’ en zei er trots op te zijn dat de stichting ANF op het punt stond om dit pareltje aan de snoer van weidevogelparels toe te kunnen voegen. Hij verhoogde de feestvreugde door mede te delen dat ANF voldoende financiële middelen heeft ingezameld, om de eerste 4 hectare van Bote en Astrid over te kunnen nemen. Het streven is om op termijn, onder andere door crowdfunding, ook det resterende 8 hectare over te kunnen nemen. Na Gruttoland van Murk Nijdam in Wommels is Botes Paradys, dat door Rendert Algra ‘Gruttoland Tjerkwerd’ werd genoemd, het tweede boerenbedrijf waarbij de toekomst voor de weidevogels verzekerd is.
Rendert Algra, voorzitter ANF, spreekt Bote en Astrid toe / foto’s Henk Bootsma en Hans Peeters
Gouden Grutto en Gouden Leeuwerik
De Gouden Grutto is een initiatief van Vogelbescherming Nederland. Het publiek kan initiatieven voordragen, waarna een commissie uit een shortlist van drie genomineerden de winnaar bepaalt. De commissie bestaat uit Nel Sangers (directeur Stichting Grauwe Kiekendief), Ko Katsman (Ledenraad Vogelbescherming), Evelien Verbij (directeur BoerenNatuur) en Celine Roodhart (zelfstandig veldecoloog, voorheen beleidsmedewerker Landelijk Gebied bij Vogelbescherming). De bijbehorende wisseltrofee (een bronzen gruttobeeld) plus een geldprijs van € 5.000, – wordt sinds 2005 jaarlijks uitgereikt aan opvallende agrarische initiatieven die biodiversiteit op het boerenland stimuleren. Eerder ontving Murk Nijdam van Gruttoland in 2016 de Gouden Grutto, die destijds nog als Bronzen Grutto werd gepresenteerd.
Na het officiële gedeelte gingen de aanwezigen op excursie / foto Henk Bootsma
Rechts het niet gemaaide Botes Vogelparadys / foto Hans Peeters
Een hoge waterstand is een van de successen van Botes Paradys / foto Hans Peeters