Trouw voor het leven

door Hans Peeters; foto boven Henk Dikkers

Opnieuw deze winter een vogel van de week. Maar het kan zo maar zijn dat het de laatste is voorlopig. Hoezo dan? In de wintermaanden als er op vogelgebied weinig te beleven valt in Gruttoland, behandelen we om de twee weken een vogel van de week. Een soort die op de lijst staat van waargenomen soorten in Gruttoland. We gaan nu de tweede helft van februari in en aan het eind van deze maand worden de eerste grutto’s verwacht in Fryslân. Sterker nog. De eerste grutto’s zijn alweer gesignaleerd in het Landje van Geijsel in Noord-Holland. Het is dus een kwestie van dagen tellen, voordat grutto’s neerstrijken in Fryslân en Gruttoland. Vanaf dan valt er volop te beleven in Gruttoland. Maar eerste dus nog even: de kauw.

Kauwen verzamelen wol voor hun nest, maar ontdoen schapen ook van teken / foto Jappie Seinstra

Kauwen zijn dol op schapenwol / foto Marten F. de Vries

Veel mensen gooien kraaien, roeken en kauwen allemaal op een hoop en hebben het dan over die zwarte kraaien. Ook al is het allemaal familie van elkaar er zitten wel degelijk grote verschillen tussen. Neem bijvoorbeeld de kauw. Een sieraad van een vogel, althans voor diegene die het wil zien. Op het eerste oog een kleine zwarte kraai. De kop van een kauw is echter zilvergrijs met een zwarte pet en pientere lichtblauwe ogen. Zondermeer een chique verschijning. Volgens boer Murk komen ze steeds vaker in grotere groepen voor in Gruttoland. “En of je ze nou mooi vindt of niet, het blijven toch kleine predatoren.”

Kauwen en zwarte kraaien boven Lemmer / foto Bennie van der Weide

Vrouwtje kauw bedelt om voedsel bij mannetje / foto Henk Dikkers

Pientere kauwen
Een kauwenpaar kan stapel verliefd zijn op elkaar. Mannetje en vrouwtje kunnen hele dagen op het dak of schoorsteen zitten snavelen. Voorzichtig kroelen ze met de snavel in elkaars kopveren. Ook zijn ze trouw voor het leven en vaak zie je een stelletje overdag met elkaar optrekken. Ze zijn ook slim. Hebben snel in de gaten wie ze wel of niet kunnen vertrouwen. Vanaf grote hoogte kijken ze de kat uit de boom. Overlijdt een van de twee dan kan de overgebleven partner dagenlang zitten rouwen. Er gaat een hele tijd overheen, voordat hij aan een nieuwe partner toe is.

Olieverfschilderij van de kauwenschilder der Lage Landen Achilles Cools (100×50 cm)

Kauw in serie vogelportretjes (gouache) door Hans Peeters (7×7 cm)

Paspoort kauw
Wetenschappelijke naam: Corvus monedula
Friese naam: ka
Herkenning: kleine zwarte kraai; kop zilvergrijs, zwarte pet, lichtblauwe ogen
Formaat: lengte 30 -34 cm; spanwijdte 64 – 73 cm
Geluid: soortgenoten communiceren druk met elkaar met korte schorre roepjes ka-ka-ka
Voedsel: veelzijdig: granen, bessen, andere vruchten, insecten, slakken, wormen
Gedrag: leeft in paren, maar trekken ook in groepen op
Leefgebied: binnen bebouwde kommen, maar ook op platteland
Nest: holenbroeder: in schoorstenen, nissen van kerken, galmgaten, ook in spechtenholen en nestkasten, kolonievorming; sleept veel takken aan voor het nest
Aantal eieren: 4 – 8 eieren; 1 broedsel per jaar
Broedduur: 16 – 19 dagen, vrouwtje broedt de eieren uit
Vliegvlug: jongen verlaten na 30 – 35 dagen het nest, maar blijven daarna nog lange tijd bij de ouders
Broedvogels: 100.000 – 150.000; winteraantallen 300.000 – 500.000
Trek: Nederlandse broedvogels zijn standvogels; ’s winters komen vogels uit oosten en noorden hierheen; bekend zijn ‘Russische kauwen’ die witte vlek in de hals hebben
Gruttoland: trekt buiten broedeizoen in grotere groepen rond