Tekst Hans Peeters
Breaking news 4 februari 2022! Grutto Krum is de sahara over en vliegt richting Spanje!
Onze Nationale Vogel is het uithangbord voor Gruttoland. Hoe kan het anders? Voor Murk is de grutto of de skries niet weg te denken aan de Slachtedijk. Vanaf zijn geboorte maken grutto’s deel uit van zijn leven en als het aan hem ligt, zal dat ook altijd zo blijven.
Verschillende eieren
“Voor mij is de grutto altijd een hele gewone vogel geweest”, vertelt Murk. “Maar jammer genoeg, is hij tegenwoordig niet meer zo gewoon.”
Als jochie van vijf ging hij al met zijn vader het veld in om nesten te zoeken van kieviten, grutto’s en kemphanen. Een normale zaak in die tijd. Kleine Murk kreeg de liefde voor de vogels met de paplepel ingegeven en wist – zo klein hij was – de verschillende eieren van elkaar te onderscheiden. “Van alle vogels vond ik de grutto wel het allermooist”, blikt Murk terug. “Misschien omdat ze minder schuw waren en je er dichterbij kon komen.”
Geen dag zonder grutto’s
De wetenschappelijke naam voor de grutto is, wat letterlijk vertaald ‘moddervogel’ betekent. Dat is precies waar grutto’s van houden. Modder. Waar ze met hun lange snavel gemakkelijk in kunnen prikken om larven en wormen te zoeken.
Murk: “Een grutto kan aan het gras zien of hij met snelgroeiend raaigras te maken heeft. Daar blijft hij ver van weg. Hij verkiest het langzamer groeiende gras met kruiden. Slaagt het broedsel, dan is de kans groot dat hij volgend jaar naar die plaats terugkeert.”
Murk kan geen dag zonder grutto’s en gelukkig hoeft dat tegenwoordig ook niet. “Wanneer de grutto’s hier vertrokken zijn, kijk ik dagelijks op de website globalflywaynetwork.org waar de in Wommels gezenderde grutto’s uithangen.” Op de dag van het verschijnen van dit blok, meldt Murk: “Krum is de sahara over en gaat richting Spanje! Afgelegde afstand vanaf Senegal 2010 km! In het voorjaar weet ik dus al dagen van tevoren dat ze eraan komen. Over grutto’s valt zoveel te vertellen, je zou er een boek over kunnen schrijven”, lacht hij.
Gruttopaspoort
Wetenschappelijke naam: Limosa limosa
Friese naam: skries
Herkenning: grijsbruine steltloper met lange poten en lange rechte snavel; kleiner dan wulp; in broedseizoen oranjebruin, ♂ en ♀ gelijk, ♂in broedseizoen intenser van kleur
Lengte: 40 – 44 cm (incl. snavel 8 – 11 cm)
Spanwijdte: 70 – 82 cm
Geluid: in broedtijd luidruchtig; ook baltsvluchten; zang herhaald grwieto-grwieto-grwieto
Voedsel: zomers larven, wormen en slakjes; winter rijstkorrels; foerageert ook in dieper water; kuikens insecten als vliegen muggen
Gedrag: buiten broedtijd in groepen; tijdens broedseizoen ook kolonievorming; in baltstijd jaagt ♂achter ♀ aan
Leefgebied: vochtige kruidenrijke weilanden, plas-drasgebieden
Nest: ondiepe kuil, bekleed met droge grashalmen
Aantal eieren: 4; 1 legsel per jaar
Broedduur: 24 dagen
Vliegvlug: nestvlieders; kunnen na 25 – 30 dagen vliegen
Trek: overwinteren ten zuiden van Sahara in o.a. Senegal en Guinee-Bissau; onderweg tussenstops in Spanje en Portugal
Voorkomen: broedparen 25.000 – 27.000; 80% binnen Europese Unie broedt in Nederland
Gruttoland: broedvogel 75 tot 126 paren; hoogste gruttodichtheid in de wereld!
Trend: in 1960 – 125.000 broedparen; sindsdien afname van 80%
