door Hans Peeters / foto boven Kluut
Het broedseizoen 2022 is achter de rug en met een goed gevoel kijken we daarop terug. Nog nooit kwamen er zoveel jong grutto’s en kluten groot in Gruttoland. En niet eerder broedde er zoveel kleine plevieren. Hieronder de cijfers op een rij sinds 1977.
Vanaf 1977 houdt boer Murk de broedgegevens van grutto, kievit, scholekster en tureluur zo nauwkeurig mogelijk bij.Van 1977 tot 2011 betreffen de tabellen de gevonden nesten tijdens de telling op Koninginnedag. Dat geeft een eerste indicatie over hoe het broedseizoen mogelijk gaat verlopen. De aantallen broedparen kunnen in de daarop volgende weken flink oplopen, wat afhankelijk is van onder andere de weersomstandigheden. Vanaf 2014 wordt de koninginnetelling niet meer op 30 april gehouden, maar op 27 april en wijzigt daarmee in de koningstelling.
Het broedsucces geldt
Vanaf 2011 geeft de tabel de aangetroffen broedresultaten zo nauwkeurig mogelijk weer. Dit is een combinatie van de resultaten van de koningstelling, de drie alarmtellingen, het aantal gevonden nesten en de aantallen alarmerende vogels. Een enkele keer valt er voor een bepaalde soort een jaar tussenuit, omdat er dan geen broedsels zijn vastgesteld, maar ook niet met zekerheid kan worden gezegd dat er niet gebroed is. Van het jaar 2001 ontbreken alle broedgegevens, omdat er in dat jaar MKZ heerste en men het land niet in mocht.
Volgroeide kuikens
De vastgestelde nesten en aantallen broedparen geven wel de tendens aan, maar zeggen niet altijd alles over de broedresultaten. Waar het bij weidevogelbescherming om gaat, zijn immers de aantallen volgroeide kuikens die later uitvliegen. Zo vlogen er in de jaren 2021 en 2022 veel meer gruttokuikens uit. Volgens Murk kwam dit door een goed insectenaanbod en een natte indringbare grond in 2021. Hier was in 2022 geen sprake van, maar profiteerde de kuikens waarschijnlijk nog van de natte zomer van 2021, met heel veel insecten. Het is van essentieel belang dat er op het juiste moment voldoende insecten aanwezig zijn voor de kuikens. Het dramatisch lage aantal in 2016 is waarschijnlijk te wijten aan de grote afwisseling van warmtepieken en hevige neerslag in het opgroeiseizoen van de kuikens.
Andere weidevogels
Vanaf 2011 worden ook de resultaten voor andere weidevogels nauwkeuriger bijgehouden. Daarbij dient in ogenschouw te worden genomen dat de genoemde aantallen minima betreffen. Bij een aantal soorten, zoals slob- en kuifeend, maar ook veldleeuwerik, graspieper en gele kwikstaart wordt namelijk niet naar nesten gezocht. Deze liggen zo goed verstopt, dat de kans op vertrapping bij het zoeken groot is. Dat risico willen Murk en zijn vrijwilligers niet nemen. De aantallen bij deze soorten zijn gebaseerd op waarnemingen tijdens de alarmtellingen.
| 1977 | 78 | 79 | 80 | 81 | 82 | 83 | 84 | 85 | 86 | 87 | 88 | 89 | 90 | 91 | 92 | 93 | 94 | 95 | 96 | 97 | 98 | 99 | |
| Grutto | 6 | 7 | 12 | 5 | 8 | 16 | 14 | 6 | 5 | 11 | 13 | 11 | 13 | 7 | 12 | 10 | 11 | 13 | 17 | 14 | 14 | 7 | 4 |
| Kievit | 15 | 17 | 20 | 6 | 15 | 16 | 14 | 10 | 12 | 12 | 16 | 19 | 15 | 13 | 17 | 18 | 12 | 14 | 4 | 12 | 3 | 3 | 5 |
| Scholekster | 4 | 6 | 5 | 6 | 6 | 8 | 8 | 5 | 9 | 3 | 4 | 5 | 5 | 2 | 1 | 1 | 1 | 4 | 3 | ||||
| Tureluur | 1 | 4 | 5 | 1 | 1 | 3 | 1 | 2 | 2 | 2 | 1 | 3 | 1 | 2 | 5 | 1 | 5 | 5 | 2 | 2 |
| 2000 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | |
| Grutto | 12 | 7 | 22 | 31 | 28 | 43 | 38 | 38 | 48 | 52 | 72 | 99 | 132 | 101 | 109 | 101 | 89 | 90 | 81 | 75 | 86 | 66 |
| Gruttokuikens¹ | 25 | 60 | 40 | 70 | 100+ | 50 | 20 | 3-4 | 80 | 70 | 100+ | 50 | 145 | 110 | ||||||||
| Kievit | 3 | 6 | 14 | 24 | 24 | 16 | 27 | 14 | 26 | 16 | 20 | ? | 12 | 11 | 9 | 10 | 10 | 6 | 2 | 11 | 13 | 12 |
| Scholekster | 4 | 4 | 9 | 9 | 22 | 19 | 5 | 6 | 12 | 7 | 10 | 12 | 18 | 14 | 8 | 13 | 12 | 8 | 6 | 8 | 6 | 8 |
| Tureluur | 1 | 2 | 4 | 8 | 11 | 10 | 7 | 9 | 10 | 7 | 14 | 15 | 22 | 14 | 19 | 13 | 14 | 12 | 11 | 14 | 26 | 15 |
¹Vanaf 2009 wordt ook het aantal geschatte vliegvlug geworden jonge grutto’s weergegeven
| 2011 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | |
| Bergeend | 5 | |||||||||||
| Slobeend | 3 | 3 | 1 | 6 | 3 | 3 | 6 | 2 | 3 | 1 | 8 | |
| Wilde eend | 7 | 7 | 8+ | 8+ | 8+ | 6+ | 6+ | 16+ | 8+ | 17+² | ||
| Krakeend | 8 | 8 | 12 | 7 | 9 | 9 | 17 | 27 | 12 | 9+ | 4+ | |
| Kuifeend | 10 | 14 | 15 | 7 | 2 | 12 | 8 | 9 | 4 | 4 | 5 | |
| Kluut | 14 | 12 | 25 | 28 | 15 | 18 | 20 | 28 | 21 | 9 | 32 | |
| Kl. Plevier | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 5 |
| Visdief | 19 | 17 | 27 | 17 | 12 | 12 | 5 | 0 | 5 | 6 | 17 | |
| Oeverzwaluw | 38 | 36 | 7 | 42 | 42 | 54 | 100 | 135 | 120 | 165 | 160 | |
| Veldleeuwerik | 14 | 13 | 9 | 8 | 12 | 6 | 7 | 3 | 6 | 8 | 4 | |
| Graspieper | 10 | 9 | 15 | 12 | 12 | 7 | 8 | 6 | 2 | 4 | 4 | |
| Gele kwikstaart | 6 | 2 | 6 | 9 | 6 | 9 | 9 | 8 | 8 | 15 |
²Niet alle wilde eendennesten werden geteld, zo zijn de broedende vogels in de eendenkorven niet meegerekend.
Het bericht BROEDRESULTATEN SINDS 1977 verscheen eerst op Agrarisch Natuurfonds Fryslân.